Hiperprolaktynemia to zaburzenie hormonalne polegające na podwyższonym poziomie prolaktyny we krwi. Prolaktyna to hormon wytwarzany przez przysadkę mózgową, który odgrywa ważną rolę w procesie laktacji, ale także wpływa na funkcje rozrodcze kobiety. Nadmiar tego hormonu może powodować szereg dolegliwości – od zaburzeń cyklu miesiączkowego po trudności z zajściem w ciążę.
Czym jest prolaktyna i hiperprolaktynemia?
Prolaktyna odpowiada przede wszystkim za stymulację gruczołów piersiowych do produkcji mleka po porodzie. Poza ciążą jej stężenie we krwi powinno być stosunkowo niskie. Kiedy jest zbyt wysokie – mamy do czynienia z hiperprolaktynemią.
Objawy hiperprolaktynemii
Do najczęstszych objawów hiperprolaktynemii należą:
- nieregularne miesiączki lub ich brak,
- problemy z zajściem w ciążę,
- mlekotok (wydzielina z piersi u kobiety, która nie karmi),
- obniżone libido, suchość pochwy,
- bóle głowy, zaburzenia widzenia (przy guzach przysadki),
- tkliwość piersi, objawy przypominające menopauzę.
Objawy mogą być różne u różnych pacjentek – niektóre kobiety nie odczuwają ich wcale, inne zmagają się z wyraźnymi dolegliwościami.
Przyczyny hiperprolaktynemii
Hiperprolaktynemia może mieć wiele przyczyn:
- Fizjologiczne – np. ciąża, karmienie piersią, stres, intensywny wysiłek fizyczny.
- Gruczolak przysadki (prolactinoma) – łagodny guz wydzielający prolaktynę.
- Leki – m.in. niektóre leki psychotropowe, przeciwwymiotne, hormonalne.
- Niedoczynność tarczycy – niewyrównana może wtórnie podnosić poziom prolaktyny.
- Choroby przewlekłe – np. niewydolność nerek lub wątroby.
Czasem nie udaje się ustalić dokładnej przyczyny – mówimy wtedy o hiperprolaktynemii idiopatycznej.
Diagnostyka hiperprolaktynemii
Rozpoznanie hiperprolaktynemii opiera się na:
- Badaniu poziomu prolaktyny we krwi – najlepiej rano, na czczo, po odpoczynku.
- Badaniach dodatkowych – np. TSH, test ciążowy, inne hormony.
- Rezonansie magnetycznym przysadki – wykonywanym przy bardzo wysokich poziomach prolaktyny lub objawach neurologicznych.
- Wywiadzie lekarskim – ocenie leków, chorób towarzyszących, cyklu miesiączkowego.
Leczenie hiperprolaktynemii
Leczenie dobiera się indywidualnie, w zależności od przyczyny i nasilenia objawów. Może obejmować:
- Leczenie przyczynowe – np. wyrównanie hormonów tarczycy, odstawienie leku.
- Leczenie farmakologiczne – stosuje się leki dopaminergiczne, które obniżają poziom prolaktyny (np. kabergolina, bromokryptyna).
- Leczenie chirurgiczne – stosowane rzadko, głównie w przypadku dużych guzów przysadki, które nie reagują na leczenie farmakologiczne.
Często wystarczające okazuje się leczenie farmakologiczne, które szybko poprawia cykl miesiączkowy i płodność.
Kiedy udać się do lekarza?
Skontaktuj się z ginekologiem lub endokrynologiem, jeśli:
- miesiączkujesz nieregularnie lub miesiączka zanikła,
- występuje u Ciebie mlekotok, mimo że nie jesteś w ciąży,
- od dłuższego czasu bezskutecznie starasz się o dziecko,
- masz obniżone libido, suchość pochwy, uderzenia gorąca,
- dokuczają Ci bóle głowy lub zaburzenia widzenia.
Im wcześniej rozpoczniesz diagnostykę, tym większa szansa na skuteczne leczenie.
Umów się na wizytę
W naszej klinice oferujemy kompleksową opiekę ginekologiczno-endokrynologiczną. Wykonujemy pełną diagnostykę hormonalną, badania obrazowe oraz indywidualnie dobieramy leczenie.
Nie czekaj – umów się na konsultację i odzyskaj równowagę hormonalną oraz komfort życia.
Autor tekstu
dr hab. n. med. Radosław Słopień
Specjalista ginekologii i położnictwa, specjalista endokrynologii
