Co każda kobieta powinna wiedzieć
Rak piersi we wczesnym stadium często rozwija się bezobjawowo – nie daje bólu ani wyraźnych dolegliwości. Mimo to istnieją sygnały ostrzegawcze, na które warto zwrócić uwagę. W tym artykule omawiamy najczęstsze pierwsze objawy raka piersi, zasady samobadania oraz znaczenie profilaktyki i regularnych badań. Wszystko napisane prostym i życzliwym językiem – tak, aby każda kobieta mogła zadbać o swoje zdrowie.
Najczęstsze objawy raka piersi
Wczesne zmiany nowotworowe piersi mogą być subtelne. Najczęstszym objawem jest wyczuwalny guzek, zazwyczaj bezbolesny, który nie znika po miesiączce. Najczęściej pojawia się w górnym, zewnętrznym kwadrancie piersi – bliżej pachy.
Inne objawy, które powinny wzbudzić czujność:
- guz lub zgrubienie w piersi lub pod pachą,
- zmiana kształtu, wielkości lub symetrii piersi,
- wciągnięcie skóry lub brodawki sutkowej,
- pomarszczenie skóry („skórka pomarańczowa”),
- wyciek z brodawki – szczególnie krwisty lub przezroczysty,
- owrzodzenie, zaczerwienienie lub łuszczenie skóry piersi,
- powiększenie i stwardnienie węzłów chłonnych pod pachą.
Pamiętaj: nie każdy guzek to rak, ale każdy nowy objaw wymaga oceny przez lekarza.
Jak wykonywać samobadanie piersi?
Samobadanie piersi to prosty i skuteczny sposób, aby wcześnie zauważyć zmiany. Najlepiej wykonywać je raz w miesiącu – między 7. a 10. dniem cyklu, kiedy piersi są najmniej wrażliwe.
Krok po kroku:
- Obserwuj piersi przed lustrem: Stań prosto, z rękami wzdłuż ciała, potem z rękami uniesionymi do góry. Zwróć uwagę na kształt, symetrię, skórę i brodawki.
- Dotykaj piersi: Najlepiej robić to pod prysznicem lub leżąc. Lewą pierś badaj prawą ręką, a prawą – lewą. Opuszki palców prowadź kolistymi ruchami, od zewnątrz do środka, obejmując całą pierś.
- Sprawdź brodawkę: Delikatnie uciśnij – czy pojawia się jakaś wydzielina?
- Zbadaj pachy: Sprawdź, czy nie wyczuwasz powiększonych, twardych węzłów chłonnych.
Zaniepokoić powinny: twardy guzek, zmiana kształtu piersi, wciągnięcie skóry lub brodawki, wyciek, zaczerwienienie, obrzęk lub asymetria.
Łagodne a złośliwe zmiany – jak odróżnić?
Większość zmian w piersiach to zmiany łagodne, jak torbiele czy gruczolakowłókniaki. Oto kilka wskazówek:
- Zmiana łagodna jest zwykle miękka, sprężysta, gładka i przesuwalna pod palcami.
- Zmiana złośliwa bywa twarda, o nierównym kształcie, „przytwierdzona” do otaczających tkanek, czasem powoduje wciągnięcie skóry lub brodawki.
- Zmiany łagodne mogą być bolesne i zmieniać się w zależności od cyklu. Rak piersi na ogół nie boli – przynajmniej na początku.
Każdą niepokojącą zmianę powinien ocenić lekarz – nawet jeśli wydaje się „niewinna”.
Dlaczego wczesne wykrycie raka piersi jest tak ważne?
Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na całkowite wyleczenie nawet do 98–100%. Im wcześniej rak zostanie rozpoznany, tym mniej inwazyjne może być leczenie i większa szansa na zachowanie piersi.
Wczesne stadium często nie wymaga chemioterapii ani mastektomii. Dlatego tak istotne jest regularne badanie piersi i korzystanie z badań przesiewowych.
Jak często wykonywać badania?
- Samobadanie piersi – raz w miesiącu, od około 20. roku życia.
- USG piersi – raz na 1–2 lata u kobiet poniżej 40. roku życia, częściej w przypadku obciążeń rodzinnych.
- Mammografia – co 2 lata po 50. roku życia (bezpłatne badania w ramach programu NFZ); u kobiet z grupy ryzyka częściej i wcześniej – decyzję podejmuje lekarz.
Co robić, gdy coś Cię zaniepokoi?
Umów się do ginekologa lub onkologa. Podczas wizyty lekarz:
- przeprowadzi wywiad i zbada piersi,
- może zlecić USG, mammografię lub biopsję,
- w razie potrzeby skieruje do dalszej diagnostyki lub leczenia.
Większość zmian wykrywanych w piersiach to zmiany łagodne – ale tylko specjalista może to potwierdzić.
Dbaj o siebie – to najważniejsze
Rak piersi wcześnie wykryty jest w pełni wyleczalny. Regularne badania, znajomość swojego ciała i czujność wobec niepokojących objawów to klucz do zdrowia.
Nie odkładaj badania na później. Zrób je dla siebie. Dla spokoju. Dla życia.
Autor tekstu
dr hab. n. med. Radosław Słopień
Specjalista ginekologii i położnictwa, specjalista endokrynologii
